Theaterrecensie
Indrukwekkende herdenking in Marker kerk
'De Street was de zee' door toneelvereniging 't Voetlicht. Bijgewoond op vrijdagavond in en rond de grote kerk van Marken.
Toneelvereniging 't Voetlicht wilde de watersnood van 1916 op een bijzondere manier herdenken. Want hoewel Marken vaak met overstromingen te kampen had, waren er weinig zo rampzalig als die van honderd jaar geleden. Onder andere lieten zestien Markers daarbij het leven.
Erwin van Altena opent midden tussen dikke rijen belangstellenden de voorstelling als dijkgraaf. Hij moet het water in de gaten houden. Ondertussen geeft hij een korte geschiedenisles over het eiland vanaf het moment dat het loskwam van het vasteland van Noord-Holland. Hij vertelt dat het eiland in de dertiende eeuw cadeau werd gedaan aan Friese monniken en dat er terpen werden gebouwd om bescherming te bieden tegen hoog water. Toch overstroomde het eiland heel wat keren.
Zo komt uiteindelijk 13 januari 1916 in beeld. Plotseling schreeuwt er iemand vanuit de kerktoren dat het water stijgt en een moeder met kind maakt zich vanuit één van de huizen op het pleintje zorgen over de storm en het stijgende water.
Even keert de rust weer, maar stemmen rondom – te weinig en te duidelijke articulerend om het echt een indrukwekkende ruis te laten zijn – waarschuwen dat het slechts 'De stilte veur de steurem' is. Ze krijgen gelijk. Iedereen wordt opgeroepen in de kerk te schuilen. Binnen klinkt dreigende muziek, waarin het live bespeelde orgel een belangrijke rol speelt.
Als eenmaal iedereen een plekje heeft gevonden, begint er een soort moderne herdenkingsdienst. Een tiental acteurs in Marker klederdracht vertelt in Markens dialect sec benauwende verhalen over de zestien Markers die de watersnood niet overleefden.
Ze verzanden niet in emotioneel gebabbel, weiden niet uit over het leven van de slachtoffers, maar schetsen puntig een beeld van hoe het geweest moet zijn en hoe de doden werden gevonden. Voor iedere overledene – allen bij naam genoemd, met leeftijd – wordt een grafpaaltje neergezet.
Dreigende of juist devote liederen tussendoor, die de spelers met perfecte intonatie zingen en waarin wederom het orgel van belang is voor een stemmige uitstraling, benadrukken de ernst van het gebeuren. Foto's van vlak na de ramp zijn te zien op een groot zeil. Ze werden zo bewerkt dat het lijkt of er nog water overheen stroomt.
Het geheel is een indrukwekkende herdenking, waar ongetwijfeld nog lang over zal worden nagepraat.
Faralda Houthuijsen, Noord Hollands Dagblad, 18 januari 2016
 |
 |
|
 |
 |
